Χριστουγεννιάτικα έθιμα

• ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ - ΣΟΥΗΔΙΑ (i) 
Στην Σουηδία την αυγή της 13ης Δεκεμβρίου η "Λουτσία" -σύμβολο του φωτός- συνήθως το μεγαλύτερο κορίτσι του σπιτιού, φορώντας ένα μακρύ λευκό χιτώνα και ένα στεφάνι από αναμμένα κεριά στα μαλλιά, πηγαίνει από σπίτι σε σπίτι, προσφέροντας ζεστό καφέ και κουλουράκια, 

ενώ τραγουδά παλιά κάλαντα με τον σκοπό του λαϊκού ναπολιτάνικου τραγουδιού "Σάντα Λουτσία". Οι θρύλοι της Λουτσίας γεννήθηκαν στις Συρακούσες της Σικελίας περίπου κατά το έτος 300 μ.Χ.

• ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ - ΣΟΥΗΔΙΑ (ii)
Σε μερικές επαρχίες της Σουηδίας οι κάτοικοι των χωριών συνηθίζουν ανήμερα τα Χριστούγεννα να ρίχνουν έξω από τα σπίτια και τα χωράφια τους σιτάρι, για να γιορτάσουν μαζί τους και τα πουλιά.

• ΡΩΣΙΚΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ
Στην Ρωσία είχαν τη συνήθεια, τη νύχτα των Χριστουγέννων, να ντύνουν στ' άσπρα μια κοπέλα του σπιτιού και να τη βάζουν να παριστάνει την Παναγία.

• ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ
Στην Ισπανία , στη Βαρκελώνη, τον Μεσαίωνα είχαν ένα ωραίο χριστουγεννιάτικο έθιμο: την τελετή του παγωνιού. Τη μέρα των Χριστουγέννων ο βασιλιάς έπαιρνε μέσα σε μια χρυσή πιατέλα ένα ψητό παγώνι, που θεωρείται ένα από τα πιο σπάνια φαγητά, και το μετέφερε στην τραπεζαρία. 

Τον ακολουθούσε σ' αυτήν την πομπή ένα πλήθος από ευγενείς, υπηρέτες και σωματοφύλακες. Στην τραπεζαρία μέσα βρισκόταν η βασίλισσα. Ο βασιλιάς της πρόσφερε το παγώνι για να το μοιράσει σε όλους τους παρευρισκόμενους. 

Όσοι δέχονταν την εξαιρετική αυτή τιμή, ήταν υποχρεωμένοι να ορκιστούν μπροστά στην ομήγυρη ότι θα προσπαθήσουν ν' ανδραγαθήσουν στον πόλεμο ή στις ταυρομαχίες

• ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗ ΣΑΡΔΗΝΙΑ
Στη Σαρδηνία πιστεύουν ότι όποιος γεννηθεί τη νύχτα των Χριστουγέννων και μάλιστα τα μεσάνυχτα, φέρνει την ευλογία του Θεού όχι μόνο στους δικούς του αλλά και στους γείτονες των εφτά σπιτιών που βρίσκονται πιο κοντά στο δικό του. 

• ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ
Το Χριστόψωμο είναι ένα έθιμο της Κρήτης . Το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή . Το ζύμωμα είναι μια ιεροτελεστία . Χρησιμοποιούν ακριβά υλικά , ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι , ροδόνερο , μέλι , σουσάμι , κανέλα και γαρίφαλα , λέγοντας : 

«Ο Χριστός γεννιέται , το φως ανεβαίνει , το προζύμι για να γένει » . Πλάθουν το ζυμάρι και παίρνουν τη μισή ζύμη κα φτιάχνουν μια κουλούρα . Με την υπόλοιπη φτιάχνουν σταυρό με λουρίδες απ’ τη ζύμη . 

Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι . Στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι , όπως λουλούδια , φύλλα , καρπούς , πουλάκια . Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι , το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί . Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα , δίνοντας πολλές ευχές .

• ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ – ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Στα Δωδεκάνησα το χριστόψωμο το στολίζουν με ένα σταυρό . Ανήμερα των Χριστουγέννων όταν το κόβουν , δεν ξεχνούν τους ξενιτεμένους τους και τους φτωχούς . Χαρακτηριστικά λένε : « Του ψωμοζήση δώσ’ ψωμί , για τι είναι ο ίδιος ο Χριστός.

• ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ – ΣΠΑΡΤΗ
Στη Σπάρτη δυο τρεις μέρες πριν τα Χριστούγεννα ζυμώνουν σε κάθε σπιτικό 10 – 15 καρβέλια ψωμί . Το πρώτο είναι το Χριστόψωμο που του δίνουν το σχήμα του σταυρού . Αυτό θα κόψουν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι . Τα άλλα θα τα στολίσουν με αμύγδαλα και καρύδια

• ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ ΚΑΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ
Οι Σαρακατσάνοι φτιάχνουν δυο χριστόψωμα . Το πρώτο είναι για τον Άη , «για να τους φυλάει και να τους βλογάει » . Πάνω του σχηματίζουν ένα σταυρό-φεγγάρι με πέντε λουλούδια τις καδέλες ή τις μισές κούπες . Το άλλο είναι για τα πρόβατα . Πάνω του με ζυμάρι αναπαριστάται η ζωή της στάνης , τα πρόβατα , η μάντρα , οι βοσκοί

• ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ – ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ
Στην Κεφαλονιά την παραμονή των Χριστουγέννων μαζεύονται οι οικογένειες στο σπίτι του παππού . Στο πάτωμα τοποθετούν τρία δαυλιά κι απάνω τους βάζουν την κουλούρα .

 Όλα τα μέλη της οικογένειας κάνουν ένα κύκλο γύρω από τη κουλούρα , ακουμπώντας καθένας τους το δεξί του χέρι πάνω της . 

Ο παππούς ψάλει το « Η γέννησή σου Χριστέ ο Θεός …»και ρίχνει λάδι στα δαυλιά , βάζοντάς τα στη φωτιά . Έπειτα , κόβει την κουλούρα και τη μοιράζει σ’ όλα τα μέλη της οικογένειας που δειπνούν στο νηστίσιμο τραπέζι . 

• ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ – ΡΟΥΜΕΛΗ 
Στη Ρούμελη το πρωί των Χριστουγέννων καλούν τον παπά να περάσει
από το σπίτι για να ευλογήσει ένα μεγάλο πιάτο με άβραστο σιτάρι και το Χριστόψωμο . 

Έπειτα παίρνει το χριστόψωμο , το βάζει στο κεφάλι του και το σπάζει στα δυο . Αν το μεγαλύτερο κομμάτι πέσει κατά το δεξί του χέρι , μαντεύουν πως το χρόνο που έρχεται θα γίνουν πολλά σιτάρια. Αν πάλι πέσει κατά το αριστερό , τότε θα γίνουν πιο πολλά καλαμπόκια.

• ΤΟ ΕΘΙΜΟ ΤΟΥ ΡΟΔΙΟΥ 
- Το πρωί της Πρωτοχρονιάς , η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία , ντυμένοι όλοι με τα καλά τους ρούχα για να παρακολουθήσουν τη λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και να υποδεχτούν το νέο χρόνο , καλό κι ευλογημένο . 

Ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι , για να το λειτουργήσει . Γυρνώντας σπίτι , πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας και να του ανοίξουν ( δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του ).Έτσι θα είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό , με το ρόδι στο χέρι .

- Μπαίνοντας μέσα , με το δεξί ποδάρι , σπάζει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα , το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει « με υγεία , ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι , τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά ». 

Τα παιδιά γύρω – γύρω κοιτάζουν οι ρώγες να είναι τραγανές και κατακόκκινες . Όσο γερές και όμορφες είναι οι ρώγες , τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος .

• ΠΑΝΤΡΕΙΑ ΦΩΤΙΑΣ 
Την παραμονή των Χριστουγέννων "παντρεύουν", σε πολλά μέρη της Ελλάδας, τη φωτιά. Παίρνουν ξύλο με θηλυκό όνομα π.χ. κερασιά και ένα με αρσενικό όνομα, ας πούμε πλάτανος και ο νοικοκύρης λέγει: "Παντρεύω σε φωτιά για το καλό της νοικοκυράς" .

• ΕΘΙΜΑ ΓΙΑ ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΥΣ 
Από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα έβαζαν άλλοτε στο τζάκι δώδεκα αδράχτια για να τα βλέπουν οι καλικάντζαροι να μη κατεβαίνουν από την καπνοδόχο. Οι πιστοί στις παραδόσεις από την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι τα Θεοφάνεια που φεύγουν οι καλικάντζαροι, δεν τρώνε ελιές, φασόλια και σύκα για να μην κάνουν καλογήρους

• ΦΙΛΕΜΑ ΤΗΣ ΒΡΥΣΗΣ 
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας ξημερώματα της παραμονής των Χριστουγέννων πηγαίνουν κεράσματα στη βρύση , δηλαδή εξιλαστικές προσφορές προς το πνεύμα ( στοιχειό ) που θεωρείται ότι κατοικεί στο νερό . 

Στην Κεντρική Ελλάδα το «τάισμα της βρύσης » γινόταν τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων από νεαρά κορίτσια που πήγαιναν εκεί για να πάρουν το «άκραντο νερό », δηλαδή το αμίλητο νερό . 

Τα κορίτσια άφηναν τα φιλέματά τους (ψωμί και γλυκά) στη βρύση λέγοντας : « Όπως τρέχει το νερό στη βρύση μας , να τρέχουν και σε μας τα καλά » . Στην Κερασούντα τα φιλέματα ήταν αλάτι , σιτάρι και κλαδί ελιάς , στην Ήπειρο προϊόντα της στάνης ( τυρί και βούτυρο ) 

• ΑΜΙΛΗΤΟ ΝΕΡΟ 
- Το νερό που έπαιρναν από τη βρύση που φίλευαν , λέγεται αμίλητο (άκραντο ), γιατί το μεταφέρουν οι κοπέλες στο σπίτι χωρίς να μιλούν . Στο αμίλητο νερό αποδίδονταν μαγικές ιδιότητες . Το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν προζύμι για το ψωμί όλου του χρόνου (το πρώτο προζύμι ήταν το Χριστόψωμο ).

- Στην Κάρπαθο το χρησιμοποιούν για να βγάλουν διάφορους οιωνούς ή μαντείες . Στην Κεντρική Ελλάδα αφού έπαιρναν το νερό από τη βρύση χωρίς να πουν καμιά κουβέντα , γύριζαν αμίλητες στο σπίτι . Από το νερό αυτό έπιναν όλοι χωρίς να μιλήσουν και πίστευαν ότι θα ξημέρωναν καλύτερες μέρες

• ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΩΝ ΟΥΡΑΝΩΝ – ΧΙΟΣ 
Κατά τη χριστιανική παράδοση , την ώρα που γεννιέται ο Χριστός ανοίγουν οι ουρανοί και άγγελοι κατεβαίνουν , στέκουν γύρω από τη φάτνη και ψάλλουν το «Δόξα εν υψίστοις» . Στην Χίο , γυναίκες και κορίτσια ξαγρυπνούν τη νύχτα της παραμονής , περιμένοντας να ανοίξουν οι ουρανοί . 

Ανοίγουν το παράθυρο , βάζουν σε μια λεκάνη νερό και μέσα ένα ξερό κλαδί βασιλικού . Μετά περιμένουν , ψάλλοντας ύμνους των Χριστουγέννων . 

Την ώρα που ανοίγουν οι ουρανοί , το κλωνάρι του βασιλικού πρασινίζει και όσες είναι καλές χριστιανές βλέπουν μια λάμψη στην ανατολή ( άλλες βλέπουν την ίδια την Παναγία με το Χριστό στην αγκαλιά ). Εκείνη την ώρα , κάνουν η κάθε μια τους μιαν ευχή που θα εκπληρωθεί .

• ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ 
Σε άλλα μέρη της Ελλάδας πιστεύουν ότι την ώρα που γεννιέται ο Χριστός ένα φως φωτίζει τις γυναίκες που μένουν άγρυπνες και περιμένουν να δουν το φως του μικρού Χριστού Την ίδια στιγμή ανθίζει βασιλικός . Είναι η ώρα που κάθε γυναίκα μπορεί να κάνει μια ευχή και η ευχή της αυτή να πραγματοποιηθεί.

• ΥΨΩΜΑ ΤΟΥ ΨΩΜΙΟΥ – ΑΙΤΩΛΙΑ 
Στην Αιτωλία τα Χριστούγεννα , ο παπάς γυρίζει τα σπίτια με τη σειρά και σηκώνει το ύψωμα , δηλαδή ενώ διαβάζει τις ευχές πλησιάζουν όλα τα μέλη της οικογένειας και πιάνουν το χριστόψωμο με το δεξί χέρι . 

Το υψώνουν , ενώ ο παπάς τελειώνει την ευχή . Μετά ο παπάς βάζει το ψωμί στο κεφάλι του και το τσακίζει . Αν το δεξί κομμάτι είναι μεγαλύτερο , η χρονιά θα πάει καλά (αλλού θα έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος του χειμώνα ). Αν είναι μεγαλύτερο το αριστερό κομμάτι , η χρονιά θα είναι δύσκολη

• ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ – ΣΙΝΩΠΗ 
Στη Σινώπη , βάζουν το σταυροψώμι στη μέση του τραπεζιού και γύρω –γύρω φρούτα . Επάνω στο σταυροψώμι καρφώνουν ένα κλαδί ελιάς με σύκα , μήλα , πορτοκάλια . Μετά , υψώνουν το ψωμί και λένε τρεις φορές «Χριστός γεννάται , χαρά στον κόσμο , κεράς τραπέζια , Παναγιάς τραπέζια». Το ψωμί το κόβει ο πατέρας και το μοιράζει σ’ όλα τα μέλη της οικογένειας

Αναρτήθηκε από Χρήστος   http://topaliatzidiko.blogspot.com

http://act-blogers